The Sleeping Dictionary

Năm 1936, tại Sarawak (một vùng đất thuộc đảo Borneo, tức đảo Calimantan, nay thuộc Malaysia), chàng trai trẻ John Truscott (Hugh Dancy), đến từ Anh quốc bỡ ngỡ đặt chân lên bến cảng. Anh sẽ nhận một chức trách nho nhỏ trong bộ máy chính quyền bảo hộ ở đây. Ra đón John là chàng trai Belansai, con trai của Melaka thủ lĩnh bộ lạc Iban. Chiếc thuyền con chèo ngược dòng sông, vượt qua đại ngàn xanh biếc, cập vào bến nước có các bà, các cô và trẻ em thổ dân đang tắm giặt, vui đùa.

Henry Bullard (Bob Hoskins), vị quan thực dân đứng đầu Sarawak vui vẻ chờ đón thuộc cấp. Chiếc xe ô tô chạy bằng... sức bò, đưa John về nơi ở của anh. Một lán tranh đơn sơ nhưng tinh tươm, sạch sẽ và người đầu bếp gốc Trung Quốc hay say xỉn mà đôn hậu, trung thành. Henry muốn John tham dự lễ hội của người bản xứ để tạo mối giao hòa giữa viên chức thuộc địa với dân chúng địa phương.

Tại nơi ngự trị của tù trưởng Melaka, John được chào mừng nồng hậu. Người ta mời anh uống rượu gạo. John từ chối nhưng Belansai bảo như thế là thất lễ. Trong men say, chàng trai sững sờ khi bất chợt quay lại bắt gặp sắc đẹp mê hồn của cô gái dâng rượu. Ánh mắt nàng nhìn anh trìu mến, nàng là Selima (Jessica Alba), thiếu nữ mang hai dòng máu Anh và Iban. Vũ điệu thổ dân và không khí tưng bừng làm cậu thanh niên Anh quốc như lạc vào xứ sở huyền thoại. Họ yêu cầu chàng trổ tài, John chẳng biết làm gì nên kéo Belansai ra... nhảy đầm. Hai gã đàn ông quay cuồng nhịp bước trong tiếng cười nghiêng ngả của mọi người...

Một buổi sáng Henry với Melaka dẫn Selima tới nhà John, nói: Cô ấy đã chọn anh và đến ở với anh. John tưởng Selima sẽ hầu hạ, phục dịch mình. Người đầu bếp giải thích: Không phải vậy. Selima muốn ngủ với anh nhưng không mang danh nghĩa người vợ. Hai người sẽ là cuốn từ điển sống của nhau. Cô ấy học tiếng Anh từ anh, còn anh học kinh nghiệm chăn gối từ nàng. Các quan cai trị ở Sarawak xưa nay đều thế cả và các thiếu nữ ở đây đều phải phục tùng. John cự tuyệt. Là người văn minh, anh không chấp nhận chiếm đoạt thân xác một cô gái mà chưa có ý định cưới nàng làm vợ. Mệnh lệnh của ông thực dân chóp bu buộc thuộc hạ phải chấp hành.

Tuy sống cùng nhà với người thiếu nữ tuyệt đẹp mà anh đã cảm mến, nhưng John chẳng hề thể hiện hành vi lạm dụng đồi bại. Họ là hai tâm hồn cùng đồng vọng nhưng bị ngăn cách bởi những quan niệm sống khác nhau. Điều ấy khiến Selima buồn giận, cô sợ mọi người chê cười nên không dám về làng, mà ra sống ở ngoài rừng. John áy náy, mời nàng trở lại.

Bấy giờ con gái lớn của Henry, tiểu thư Cecilia thủ khoa đại học Oxford, sang Sarawak sống với cha mẹ. Bà Aggie phu nhân ông quan cai trị Henry Bullard đã nhắm chàng trai John Truscott cho cô con gái. Là người phụ nữ quyết đoán, mạnh mẽ và hay tham gia vào công việc của chồng, Aggie muốn sắp xếp hạnh phúc của Cecilia.

Tình yêu ùa vào mái lá của đôi trai gái bị cưỡng ép chung sống. Họ dạy nhau học và giúp nhau tìm khoái lạc chăn gối. Selima dâng hiến tận tụy mà không dám ước vọng một sự an bài cho bản thân. Cô biết số phận của mình, cũng như mẹ mình, sau khi cha bỏ về Anh quốc. John không coi Selima chỉ là thú vui xác thịt, anh yêu thật lòng và muốn cưới nàng làm vợ. Họ đang bước vào con đường tình dẫn đến vực thẳm.

Sự việc biến chuyển dữ dội sau vụ trừng trị bọn khai thác mỏ Hà Lan bạo ngược độc ác, đôi tình nhân John - Selima buộc phải chia xa trọn đời nếu không muốn nhận lãnh đòn trừng phạt tàn khốc. Selima trở thành vợ của Belansai và John làm đám cưới với Cecilia tại Anh. Nhưng người con trai ấy vẫn mơ một ngày trở lại Sarawak, nơi tâm hồn và thể xác anh luôn hướng tới bằng trái tim khắc khoải. Chuyện còn dài, nhiều niềm vui và nước mắt diễn ra sau đó...

Một bộ phim tình cảm khá hay. Câu chuyện về cuộc tình giữa người viên chức bảo hộ trẻ tuổi John Truscott và nàng thiếu nữ lai Selima khắc họa về một thời bi ai, tủi nhục của những thân phận bản xứ và cả người công dân chính quốc có lương tri tại thuộc địa của chế độ thực dân Anh ở Sarawak. Diễn viên trẻ đẹp, vẻ đẹp của cô đào Mỹ Jessica Alba và chàng tài tử Anh Hugh Dancy chẳng những khiến hai nhân vật sửng sốt về nhau, còn làm khán giả trầm trồ, nội dung thật lãng mạn, tình tiết đơn giản, cảnh quay tuyệt đẹp, tràn ngập màu sắc trang phục và âm thanh nhạc điệu của văn hóa bản địa.

Nhà nước thực dân luôn cao ngạo vỗ ngực là người đi khai hóa, truyền bá văn minh, mở mang trí tuệ cho các xứ sở nghèo hèn, lạc hậu, dốt nát. Vậy họ đã truyền bá, khai hóa được gì ở Sarawak? Đó là sự phân biệt đối xử cực kỳ thô bạo với người thổ dân, họ "có quyền" trở thành nô lệ tình dục cho các ông quan thuộc địa, nhưng không có quyền làm vợ chính thức của người da trắng. Đó là con hoang và giá treo cổ, là luật lệ bất thành văn về "từ điển sống" và luật pháp thành văn khép tội chết người bản địa có hành vi (dù là chính đáng) chống lại tầng lớp cai trị. Đó là mị dân bằng việc truyền bá Anh ngữ cho thế hệ trẻ để phục vụ nhà nước bảo hộ và cảnh ăn trên ngồi trốc, xa hoa hưởng lạc, khai thác cạn kiệt tài nguyên thuộc địa.

Nhưng vẫn có những tâm hồn đẹp trong thế giới u tối ấy. Bộ phim "ôn cố tri tân", nên xem để nhận biết một thời đáng nhớ, đừng vội quên trong lịch sử chưa quá xa của nhân loại.