Brokeback Mountain

Năm 1963, Signal, bang Wyoming. Chiếc xe tải dừng lại trên đường, một anh chàng xuống xe tiến về phía nông trại. Đến khu nhà lắp ghép, anh ta ngồi trước cửa. Có chiếc xe kiểu pick-up đỗ xịch, thêm một thanh niên bước xuống đứng quanh quẩn ngoài sân. Họ trang phục giống nhau, mũ cowboy, quần bò, giày ống, cùng im lặng và chờ đợi. Chủ nông trại trở về, gọi các chàng trai vào nhà giao việc. Ông mướn cả hai trông coi đàn cừu cho đến mùa xuân, không quên dặn dò: trên núi đầy thú dữ, họ phải chịu trách nhiệm trước tài sản của ông.

Nhận lãnh công việc rồi, hai gã đồng sự mới làm quen. Cậu trai quá giang xe tải là Ennis Del Mar (Heath Ledger), đến từ phương xa, lần đầu tiên đi nuôi cừu. Cậu có xe riêng tên Jack Twist (Jake Gyllenhaal), người trong vùng, đã đôi lần chăn thả đàn gia súc. Chuẩn bị xong đồ nghề vật dụng, hai chàng cao bồi cưỡi ngựa lùa bầy cừu đông đảo lên núi Brokeback, tìm đến thung lũng xanh mượt cỏ non, dựng lều hạ trại.

Trong cái không gian hoang sơ cô tịch của trùng điệp núi rừng, sương sớm nắng chiều và đêm giá buốt, dấu chân gấu đó đây và tiếng sói hú rợn óc, chăn dắt đàn cừu ngàn con trắng muốt đang gặm cỏ sườn non chỉ có hai con người, lại là đôi chàng hừng hực sức trai, cường tráng, tuấn tú. Cần nhau cả trong công việc lẫn lúc san sẻ nỗi niềm, bóng dáng của người thứ hai tại thâm sơn cùng cốc nhắc nhở họ không lẻ loi đơn độc. Đêm đêm bên đống lửa, lưng chai rượu chuyền tay, một mẩu thuốc cùng hít hà, đôi bạn kể cho nhau nghe về gia cảnh, cuộc đời, thân phận và chợt nhận ra họ có chung cảnh ngộ. Cái nghèo xua họ đến đây, sớm mất cha xa mẹ, phải tự lập từ thuở đầu xanh...

Mỗi tuần một lần người ta tiếp tế lương thực cho hai gã chăn cừu. Nhưng không phải lần nào cũng suôn sẻ. Có lần trước nguy cơ đói khát họ phải đi săn. Càng tiết cuối thu trời càng lạnh, một cái lều con đâu đủ chỗ cho hai người. Tối ấy, Ennis nằm ngoài trời, Jack vào lều ngủ. Nửa đêm tỉnh giấc, thấy bạn co quắp bên đống lửa tàn, Jack giục Ennis vào trong lều tránh rét. Hơi ấm cơ thể bạn truyền vào da thịt nhau làm trỗi dậy từ trong tiềm thức nỗi thèm khát rất con người, cái tay vắt qua, bàn chân gác lại, trong cơn mê tỉnh, hai gã cowboy vùng dậy ôm cứng lấy bạn và trút vào nhau tất cả sự ức chế nhục thể. Một tình yêu trái tự nhiên đã hình thành rất tự nhiên trong bối cảnh thiên nhiên thuần túy nhưng vô tình tạo ra nét đặc thù về cảm xúc. Đêm ấy, thêm một con cừu bị sói xé banh xác.

Ngày đôi bạn tình chia xa, dù đã hết sức kiềm chế, cả hai đều vật vã đau khổ. Họ bảo: sẽ nhớ mãi ngày tháng bên nhau trên dãy núi Brokeback hùng vĩ. Hai chàng chăn cừu lại hòa vào dòng đời xuôi chảy, lấy vợ đẻ con. Ennis lập gia đình với thiếu nữ Alma (Michelle Williams), sinh hai cô bé đáng yêu, gia đình hạnh phúc tuy cơ cực, nghèo khó. Jack may mắn hơn, cưới cô nàng Lureen (Anne Hathaway) thuộc nhà cự phú, có với nhau cậu con trai kháu khỉnh, ăn nên làm ra, đầy đủ sung túc. Song, tự trong sâu thẳm tâm hồn, đôi lúc ký ức xưa trỗi dậy, Jack lẫn Ennis cùng thấy lòng trống vắng, nôn nao thèm nhớ thịt da bạn tình đồng giới...

Ennis nhận được bưu thiếp của Jack, khát khao bùng nổ, anh phúc đáp cho bạn rồi như người mất hồn, đứng ngồi không yên, vào ra thấp thỏm. Ngày Jack phóng xe đến nhà Ennis, họ lôi nhau vào góc khuất, bờ môi vị lưỡi trút nỗi niềm, rên rỉ trách yêu "sao bây giờ mới tìm đến".

Không ngờ tình yêu của đôi trai lớn mạnh nhường ấy, nó xô ngã mọi thứ trên đời, không trừ cả gia đình vợ con. Vội vàng đưa nhau vào nhà trọ, sau trận mây mưa, họ bàn tính chuyện trở lại núi rừng, nhưng phải đi thật xa, đến tận Texas, để tránh tai mắt thiên hạ. Có người phụ nữ đứng nhìn bằng cặp mắt chứa chan đau khổ chiếc xe chở hai gã đàn ông lao nhanh trên đường như muốn trốn chạy thực tại. Chị đang chứng kiến người chồng bỏ mặc gia đình vì một tình yêu đồng giới.

Dựa theo truyện ngắn cùng tên của nữ văn sĩ E. Annie Proulx, đạo diễn Lý An đã dàn dựng nên tác phẩm đặc sắc về một đề tài vốn nhạy cảm nhưng ngày càng trở nên phổ biến trong nghệ thuật thứ 7. Câu chuyện về hai chàng trai chăn cừu yêu thương và quan hệ tình dục trên núi Brokeback, rồi khi thành gia lập thất lại tìm nhau và nối dài quan hệ với những chuyến đi lén lút vụng trộm được thể hiện qua hình ảnh lột tả ba chiều, chiều phơi bày cái hiện hữu nhục dục, chiều xoáy sâu vào tâm thức đồng vọng, chiều cô đặc không gian - thời gian bằng sự bao trùm và bất biến. Cặp diễn viên trẻ tuổi Heath Ledger và Jake Gyllenhaal để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng khán giả, khiến người xem nhiều định kiến nhất cũng có thể dành cho họ cái nhìn cảm thông hơn. Mọi tình tiết đều hợp logic, nội dung cô đọng, nhạc phim hay, cảnh quay tuyệt đẹp.

Chính ngọn núi Brokeback là "thủ phạm" tạo ra cuộc tình ngang trái, nếu ta định "kết tội" ai đó. Tự nhiên trói đôi bạn ấy vào nhau thông qua sợi dây gián tiếp là bối cảnh. Trong bản chất, cả Ennis lẫn Jack đều không phải người mang sẵn máu đồng tính luyến ái. Sự cô đơn, nỗi thèm khát tình dục, mối đồng cảm thân phận được cái lạnh lẽo, cái hoang vắng của núi rừng "xúi dục nổi loạn". Họ vẫn yêu và chung đụng cuồng nhiệt với người khác giới, cụ thể là với vợ. Nhưng "gen lạ" đã một lần xâm nhập cơ thể, nó không tan biến mà ẩn náu chờ thời, thi thoảng lại gợi nhớ trong tiềm thức vật chủ về kiểu quan hệ "đầy hứng thú".

Một thông điệp rất nhân văn: Bất luận vì nguyên do gì, người đồng tính luyến ái vẫn hiện hữu và là một phần của nhân loại. Bằng lòng cảm thông - cởi mở, chúng ta cần coi và nghĩ họ là những người bình thường. Điều ấy trước sau cũng thành một giá trị trong kho tàng nhân bản loài người.